Чешките политичари имаат тенденција да се фалат дека нивната земја е една од најбезбедните во светот кога станува збор за вооружени напади. Но, најтрагичното масовно убиство во историјата на нацијата кое се случи оваа недела – заедно со други престрелки во последната деценија – сугерираат дека тоа можеби не е точно, пишува Асошиејтед прес (АП).
На Катедрата на Факултетот за уметности на Карловиот универзит, каде во четвртокот беа убиени 14 лица, а десетици беа ранети, стрелецот бил одличен студент, соопшти полицијата. Но, 24-годишникот исто така имал склоност кон огнено оружје, со дозвола да поседува осум парчиња оружје, вклучително и две долги пушки, соопшти полицијата.
Според нив, напаѓачот немал криминално досие и затоа не го привлекувал вниманието на властите.
„Овој вид на напад е навистина тешко да се спречи“, рече министерот за внатрешни работи Вит Ракусан во петокот.
Се верува дека напаѓачот, кој се самоуби откако полицијата го опколи, бил Чех.
Шефот на полицијата Томас Вондрашек рече дека полицајците пронашле арсенал оружје со многу муниција што осомничениот морал незабележано да го носи во зградата на универзитетот пред да отвори оган.
Чешката Република тешко може да се спореди со Соединетите Држави, но нејзиното законодавство за оружје се смета за либерално во Европа, откако ги промени ограничувањата од тоталитарниот комунистички режим кој беше соборен во Кадифената револуција во 1989 година.
Во 2021 година, Парламентот ја измени Уставната повелба за основните права и слободи за да им даде на луѓето право да се бранат себеси или другите со оружје. Тој потег, усвоен откако повеќе од 100.000 луѓе потпишаа петиција за поддршка, значи дека правото не може да биде ограничено со посебен закон.
Во земјата со 10,9 милиони жители, 314.000 луѓе до крајот на минатата година имале дозвола за оружје и поседувале речиси милион разновидни оружја.
За да добијат лиценца, луѓето треба да бидат жители на Чешка, да се постари од 21 година (тоа не важи за спорт и лов), да се во добро здравје, ментално одговорни, доверливи и без криминално досие. Дел од постапката се и писмени и практични тестови, вклучително и гаѓање во цел.
Но, штом некое лице ќе ги исполни сите услови, властите кои водат евиденција нема потреба да ја информираат полицијата за бројот на оружја што ги имаат луѓето, рече во петокот Алес Штрах, висок полицаец од Прага.
На прес-конференцијата запрашан како е можно осомничениот да имал толкав број оружја, Томас Кубик, заменик-началник на полицијата рече: „Ќе мораме да откриеме дали тоа е резултат на пропуст во системот или човечка грешка“.
Во меѓувреме, законот за оружје во земјата може да биде заострен наскоро, независно од она што се случи во четвртокот.
Парламентот расправаше за измена на законот за оружје и муниција со кој се овозможува властите да одземат оружје од приватни сопственици од превентивна причина. Вклучува барање за бизнисите да пријават во полиција сомнителни набавки на оружје и муниција и им овозможува на лекарите пристап до базите на податоци за да дознаат дали нивните пациенти се сопственици на оружје.
Ракусан, министерот за внатрешни работи, го нарече тоа „тажен парадокс“, но се воздржа да сугерира дека предложените промени би го спречиле убиството во четвртокот.
„Ако некој е решен да го стори тоа, дури и најдоброто можно законодавство не би можело да го спречи“, рече тој.
Полицијата соопшти дека напаѓачот на Карловиот универзитет е осомничен во посебен случај за убиство на татко му и неговата 2-месечна ќерка во источниот дел на Прага на 15 декември. Се верува дека тој го убил и сопствениот татко пред да пристигне на универзитетот .
Масовното убиство во четвртокот не беше единственото такво пукање во Чешка во изминатата деценија. Маж отвори оган за време на ручек во ресторан во југоисточниот град Ухерски Брод во 2015 година, убивајќи осуммина пред да се застрела смртно.
Четири години подоцна, друг вооружен маж смртно застрела шест лица и рани уште тројца во болница во источниот град Острава, пред да се самоубие.
„Цврсто верувам дека таквите ексцеси се вонредни и нема да се повторат“, изјави градоначалникот на Прага Бохуслав Свобода за чешката јавна телевизија во петокот.
