Сè уште не е почната реализацијата на идејата за префрлање на административците од јавниот во приватниот сектор како мерка за намалување на големиот број административци. Министерот за информатичко општество и администрација, Јетон Шаќири вели дека моделите за имплементација на ваква идеја ќе почнат да се разгледуваат по септември или октомври, пишува Порталб.мк.
Трансферот на административците од јавниот во приватниот сектор, најавен од поранешниот министер за информатичко општество Дамјан Манчевски во 2019 година и кој требаше да се реализира истата година, сè уште не е почнат. Тој дури, додека беше министер, објави неколку пакети – понуди, кои требаше да бидат одобрени по изборите. Но, изборите завршија, тој не стана министер за информатичко општество, а на негово место дојде Јетон Шаќири.
Министерот Шаќири, откако го доби мандатното писмо од премиерот Зоран Заев, на прес-конференцијата потврди дека ќе продолжи реализацијата на проектите започнати во претходниот мандат, а најави и нови активности.
„Како отворена опција за намалување на бројот на вработени во јавниот сектор се отворени пакети за премин во приватниот сектор. Трансферот на вработени е дел од воспоставување на добра професионална, активна, ефикасна реорганизација на администрацијата и јавниот сектор, намалување на работната сила за да не им наштети на вработените, додека на овој начин приватниот сектор ќе има корист во делот каде што има недостаток на вработени“, рече министерот Шаќири на 28 септември, 2020 година.
Новинарот на Порталб.мк, разговараше со министерот за овој најавен, но сè уште не започнат процес.
„Сè уште не е развиен како концепт, фазата на развој на овој концепт е по донесувањето на законите за административните службеници и вработените во јавниот сектор. По донесувањето на законите, ќе се дискутира за една идеја на ниво на влада, со Министерството за финансии, економија, труд и социјална политика и Министерството за информатичко општество и администрација за да се координира програма што никогаш нема да биде на штета на администрацијата“, вели Шаќири за Порталб.мк.
На прашањето дали верува дека ќе се реализира и ако приватниот сектор е помалку одржлив од јавниот, министерот вели дека, откако ќе се направи анализата, ќе го видат најсоодветниот модел и затоа тој смета дека ова прашање е позитивно.
„Не е дека приватниот сектор е нестабилен, и приватниот сектор, има сектори кои се одржливи. Постојат пакети, и ќе спомнам еден што сè уште не е развиен како модел, на пример, лице кое е 10 години пред пензија, ќе има трансфер на готовина и трансфер ќе има приватниот сектор за тоа лице, да му ја зголеми платата, еднаш ќе добие помала плата, а потоа поголема. Гледам позитивно кога се прави анализа, да се види најсоодветниот модел“, додаде министерот Шаќири.
Во однос на предвидувањето на Дамјан Манчевски дека тоа ќе се спроведе веднаш по изборите, актуелниот министер Шаќири вели:
„Тој го има предвидено тоа, но јас очекувам за моделите да се дискутира по септември или октомври. Засега немаме ништо.“
Во 2019 година, откако тогашниот министер го обелодени планот за трансфер на административци, Синдикатот на администрацијата на Република Северна Македонија се спротивстави на идејата на Владата, а бизнис секторот бара прво да им се каже за вработените што ќе се понуди. Тогаш МИОА изјави дека трансферот ќе се изврши во соработка со приватниот сектор, додека ниту еден вработен во јавната администрација нема да биде принуден да се префрли.
За оваа цел, Манчевски, на 17 јануари 2020 година, организираше состанок со стопанските комори и синдикатите, со кои беа разгледани 5 пакети. Бидејќи во тоа време беа објавени парламентарни избори за 12 април 2020 година, министерот најави дека тоа ќе се случи по изборите.
Петте дискутирани пакети се: Трансфер на вработените од јавниот во приватниот сектор, при што приватното претпријатие нуди повисока плата, додека државата би ги плаќала придонесите во одреден период.
Вториот нуди преквалификација на вработените од јавниот во јавниот сектор, во согласност со потребите што би ги доставиле претставници на приватниот сектор, поточно стопанските комори, но и Агенцијата за вработување. Трошоците на оваа преквалификација треба да бидат на товар на државата.
Според третиот пакет, вработените кои доброволно сакаат да го напуштат приватниот сектор, да им се понуди атрактивна понуда со цел тие самите да заминат.
Четвртиот подразбира преквалификација за внатрешни потреби, односно дел од функционалната анализа не е само да се покаже вишок на вработени, туку и одредени недостатоци на персоналот, односно во јавната администрација – така што утврдивме недостиг на персонал.
За петтиот пакет се зборуваше за друг вид на јавно-приватно партнерство, но ова реално доаѓа од други партнери кои се во дијалогот и треба да се изработи целосно.
Постојаните забелешки на меѓународниот фактор се да се намали бројот на јавната администрација. Владата вети дека ќе го стори тоа преку проектот за реорганизација и оптимизација на телата на јавната администрација. Проектот започна во 2019 година, а треба да заврши во ноември 2021 година.
Проектот има буџет од 1,7 милиони евра, во рамките на ИПА-проектот, односно финансирањето е обезбедено целосно од пари на Европската комисија.
Македонија има вкупно 1.299 државни институции, бројка што се смета за превисока и што чини многу за државната каса. Од друга страна, иако се очекуваше дека паралелно со реформите во јавната администрација, според препораките на експертите, бројот на вработени во јавниот сектор да се намали, сепак официјалните бројки покажуваат дека тој е зголемен. Властите тврдат дека вработувањето е неопходно. Бројот на вработени во јавниот сектор до 31 декември 2018 година е 132.068 распоредени во 1.314 институции. Во меѓувреме, бројот на административци за 2019 година е зголемен на 132.900.
