Според српскиот претседател Александар Вучиќ, неодамнешните парламентарни избори во земјата биле „најчистите и најправедните“ во нејзината историја. Тие беа, исто така, триумф за неговата погрешно именувана Српска напредна партија (СНС), која освои убедлива победа. Но, Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) имаше поинаков став, пишува британски Гардијан, а пренесува српски Данас.
Во соопштението на меѓународниот набљудувачки тим на ОБСЕ од 17 декември, се наведува дека изборите се одржале во „нефер услови“, придружени со „пристрасност во медиумите, притисок врз вработените во јавниот сектор и злоупотреба на јавните ресурси“.
Забележани се случаи на заплашување и „сериозни неправилности“, вклучувајќи купување гласови и вметнување гласачки ливчиња, пишува Гардијан.
Беа изнесени и други тврдења, дека босанските Срби масовно биле нoсени со автобуси за да гласаат во Белград.
Според Гардијан, прекршувањето на демократските норми и владеењето на правото во Србија постепено се забрза откако СНС ја презеде власта пред повеќе од една деценија – учебнички пример за „заробување на државата“, надгледувано од претседателот од 2017 година.
Автократскиот националист чии политички инстинкти беа исковани во ерата на Милошевиќ, Александар Вучиќ, исто така ја користи својата моќ и влијание за да поттикне раздор во Западен Балкан, каде Белград ги поддржува сецесионистичките кампањи на етничките Срби, пишува британскиот весник.
Но, амбицијата да се доведе Србија во орбитата на ЕУ – и далеку од руското влијание – ја задуши западната критика до компромитирачки степен, особено по инвазијата на Украина.
Овој омекнувачки пристап наскоро може да престане.
Оспорените избори беа проследени со денови на демонстрации, кои се надоврзаа на растечкото протестно движење против Вучиќ, кое започна летото.
Минатиот викенд, десетици илјади се собраа на плоштадот во Белград – каде граѓаните ја повикаа главно тивката Европа да ја поддржи нивната кауза.
Во однос на тоа каде лежат инстинктивните симпатии на владата, премиерката на Вучиќ, Ана Брнабиќ, ѝ се заблагодари на Русија што обезбедила наводни докази дека протестите биле оркестрирани од Запад.
Навестувањата за обновен регионален конфликт ветуваат дека ќе наметнат построг став во Брисел и во Вашингтон.
Во ноември, Вучиќ злокобно предвиде дека 2024 година ќе донесе „многу повеќе конфликти и немири“ и во Косово и во Република Српска – етничкиот српски ентитет во Босна и Херцеговина.
Сепаратистичкиот водач на босанските Срби, Милорад Додик, се закани дека ќе го раскине Дејтонскиот мировен договор од 1995 година во име на националното обединување на Србија.
Во Косово – чија независност Белград сè уште одбива да ја признае – неколку сериозни конфликти на етничките Срби на север ги зголемија стравувањата од иден обид за отцепување.
Надежите дека изгледите за членство во ЕУ ќе ја убедат српската влада дома да се придржува до демократските норми и да се воздржи од поткопување на соседните земји се покажаа како неосновани.
Но, стратешката цел да се изолира Русија – исто така неостварена – значи дека Западот продолжува да му дозволува на Вучиќ премногу да ја следи својата авторитарна, етно-националистичка агенда.
Како еден од главните инвеститори во растечката економија на Србија, мнозинството од населението гледа позитивно на ЕУ и има економски и дипломатски потпори што може да ги искористи доколку сака.
Досега одлучи да не го стори тоа, поради разбирливиот страв – што го сподели администрацијата на Џо Бајден – дека ќе го остави Балканот уште поотворен за влијанието на Москва и Пекинг.
Но, како тој повеќе се зацврстува во источниот двор на ЕУ, не функционира третирањето на Вучиќ како некаков блуден син кој на крајот ќе се поправи.
