fbpx

Порталб: Партиите не се подготвени да се откажат од пазарењето за високи раководни служби

-

Во законодавството на Република Северна Македонија не постои јасна поделба помеѓу политичко и професионално ниво, односно делокругот и високите раководни служби не е јасно дефиниран. Но, дали и колку партиите во земјата се подготвени за деполитизација на високите раководни служби, односно да се откажат од коалициските пазарења преку поделба на високи позиции, нешто што го бара и Европската Унија? Има сомнежи дали навистина постои волја за промени, бидејќи законот кој го регулира ова прашање се одолговлекува веќе три години, пишува Порталб.мк.

Воведувањето на принципот на мерит системот или вработување и унапредување во служба исклучиво според заслуга, зависи од решенијата што ќе се регулираат со закон и промените кои се тема во институциите на системот, пред истите да стапат во сила. Во исто време, со новите законски решенија мора да се усогласат партиите, непотизмот и кронизмот, особено за високите раководни служби, кои пак се поврзани со Законот за висока управна служба (ЗСЛД), се наведува во извештајот „Мониторинг на процесот на европска интеграција: Реформа на јавната администрација“ на Фондацијата Метаморфозис.

Според експертите цитирани во извештајот, покрај назначувањето раководни лица во јавните претпријатија, агенции, инспекторати и други органи на државната управа, тој предвидува и професионалност при назначувањето на секретари, со исклучок во институциите на централната и локалната власт, иако на дебатата се постави прашањето дали ова не значи мешање во локалната самоуправа?

Но, во најновата верзија на законот ова решение остана. А законот првично беше наменет да се применува на околу 250 раководни позиции (иако се сметаше на вклучување на сите лица во управните и надзорните одбори на државните претпријатија и државните акционерски друштва), со што би се намалила политизацијата кај високите раководни служби и да се заменат со професионален кадар избран според мерит системот. Друго спорно прашање е во која институција ќе бидат сместени комисиите за избор на кандидати за висока раководна служба. Во Собранието, како што претходно беше планирано во некоја од измените, или во Владата и министерствата?

Според информациите добиени при подготовката на овој Извештај од експерти и други извори, проблемот очигледно е во два сегмента – каде ќе се позиционираат комисиите и поткомисиите и изборот на секретари – државниот секретар во министерството и секретарите во локалните самоуправи. Вториот проблем, со секретарите, во најновата верзија на законот беше решен на начин што секретарите беа оставени на избори, а не добивме информација како е решен проблемот со локацијата на комисиите и поткомисиите.

Што се однесува до долгиот пат на овој неусвоен закон, иако се подготвува од 2019 година, во стручната јавност и медиумите речиси и нема дилема дека главната причина лежи во партизацијата на високата раководна служба, која постојано е предмет на политичко пазарење и на договори од типот „мој-твој“.

Пример за тоа може да се види со постигнатиот договор за нов коалициски партнер во актуелната влада, кога покрај министерските места, беше постигнат договор и за околу 50 раководни позиции на органи, тела и институции во рамките на извршниот систем, што беше потврдено и од самата Влада.

„Согласно постигнатиот договор, Алтернатива ќе преземе одговорност за управување со раководните органи во повеќе институции на централно и регионално ниво. Меѓу нив најзначајни се МЕПСО, Фондот за пензиско и инвалидско осигурување, Железничкиот транспорт, Клиничкиот центар Тетово, Агенцијата за странски инвестиции итн.“ беше наведено во соопштението на Владата, кога беше постигнат договорот за коалицијата СДСМ-Алтернатива.

Сомнежот за политизирање на законот за високи раководители отворено го потврдија сите експерти во фокус групата, со кои разговаравме. Според нив, се работи за политичка волја да се дигнат раце од високите раководни позиции при коалициски договори или при спроведување на партиските политики од позиција на извршна власт.

Инаку, со Законот за виша раководна служба се уредуваат високите раководни позиции, вклучително и начелата на високата раководна служба, Комисијата за висока раководна служба, постапката за избор и пополнување на високи раководни позиции, правата и обврските, перформансите на високата раководна служба, одговорност, стручна подготовка, отпуштање и престанок на мандатот, како и други прашања поврзани со високата раководна служба.

Професионализацијата на службата за високиот менаџмент е еден од главните предуслови за градење на организациски капацитети и зајакнување на доброто владеење во институциите од јавниот сектор. Дополнително, доброто владеење е клуч за враќање на довербата на граѓаните во државата и институциите.

Со други зборови, со вакви закони, секој вработен ќе го земе она што го заслужува. Меритократија, како што бара ЕУ во своите извештаи.

„Северна Македонија е умерено подготвена за реформа на јавната администрација. Постигнат е одреден напредок во финализирање на разгледување на хоризонталната функционалност на државната администрација. Северна Македонија во моментов ја ревидира законската рамка за управување со човечки ресурси преку ревизија на Законот за административни службеници и Законот за вработени во јавниот сектор и воведува нов закон за висока раководна служба. Новата законска рамка треба да го подобри управувањето со човечките ресурси во администрацијата во целина, а ќе придонесе за обезбедување подобро почитување на вработувањата засновани на заслуги, унапредувања и отпуштања, вклучително и на ниво на високите раководни позиции“, се вели во извештајот на ЕК за 2021 година.

Реформите во администрацијата за Северна Македонија, освен што се потреба за граѓаните, се и услов за интеграција на земјата во ЕУ.

Нашите вести во вашето сандаче

Секој ден во 17 ч. добивајте ги вестите од Новинската агенција Мета директно на вашата електронска адреса.

Ве молиме одберете на кој начин сакате да добивате информации од нас:
Можете да се отпишете од оваа листа преку линкот на крајот од нашите пораки.

Фотографија од Макрон е креирана со вештачка интелигенција

Ако внимателно ја набљудувате фотографијата на Емануел Макрон, забележливо е дека е создадена од вештачка интелигенција. На пример, претседателот на Франција има неприродно долги прсти на десната рака, а...