Dezinformimi ndez homofobinë në Ballkan

Ky lajm është publikuar fillimisht nga Global Voices. Përkthyer nga Global Voices Central&Eastern Europe. Ky version ribotohet këtu nën një marrëveshje për ndarjen e përmbajtjes midis Global Voices dhe Fondacionit Metamorphosis:

Forcat politike populiste në të gjithë Evropën kanë përdorur homofobinë dhe stigmatizimin e personave LGBTQ+ si një armë ndikimi politik për dy dekadat e fundit. Shumë nga këto fushata kanë imituar, ose madje janë ndihmuar nga qarqet e ekstremit të djathtë nga SHBA. Pas vitit 2013, Moska u shfaq si një gjenerator kryesor i tregimeve homofobike që shfrytëzonin intolerancën ekzistuese endemike në rajonin e Ballkanit.

Një analizë e fundit e titulluar “Ju flet Kremlini: homofobia si gjeopolitikë” nga platforma bullgare e kontrollit të fakteve Factcheck.bg, e drejtuar nga Shoqata e Gazetarëve Evropianë-Bullgari (AEJ), zbuloi se narrativat kryesore homofobike të shtyra nga propaganda e Kremlinit kanë për qëllim të minojnë besimin në Bashkimin Evropian (BE) duke nxitur frikën te konservatorët:

“Perëndimi na imponon homoseksualitetin dhe pedofilinë”;
“Anëtarësimi në BE nënkupton pranimin e martesës së të njëjtit seks”;
“Vlerat evropiane bien ndesh me moralin tradicional”.

Autorja, redaktore dhe gazetare bullgare, Vanessa Nikolova, thekson se Moska po e përdor homofobinë si një armë gjeopolitike, si një shtrirje të politikës së saj shtetërore të mbrojtjes së “vlerave tradicionale”. Në dhjetor 2022, Federata Ruse miratoi ndryshime në ligjin federal të informacionit që ndalon “propagandën LGBTQ+” dhe bllokon burimet e internetit.

Nikolova thekson se përdoruesit e sotëm rusë të mediave sociale shpesh përdorin shprehjen “gay-nazizëm” kur diskutojnë situatën politike në Ukrainë dhe në vendet perëndimore. Ajo vuri në dukje gjithashtu zhvillimin e fjalorit të ri propagandistik, që i përshtatet përkufizimit të lajmeve nga romani i Xhorxh Oruellit “1984”.

Fjalët si “Gayrope”, “Eurogay”, “liberast”, “tolerast” (dy të fundit që i referohen fjalës bullgare për “pederast” të kombinuar me liberal dhe tolerancë) etj., janë të njohura në retorikat antidemokratike dhe antievropiane në Bullgari. Ky fjalor propagandistik filloi të depërtojë në mediat bullgare që në vitin 2013, por kulmin e popullaritetit e arriti në vitin 2018 në debatet për miratimin e Konventës së Stambollit. Pastaj u krijua dhe u imponua fjala “gjini” – një emër negativ për njerëzit me orientim seksual jotradicional si dhe për ata që i simpatizojnë ata, dhe në një kuptim më të gjerë – për mbrojtësit e të drejtave të njeriut, shoqërinë civile dhe mbështetësit e vlerave liberalëve në përgjithësi.

Nikolova paralajmëroi se baza e këtyre narrativave është sugjerimi se BE-ja është moralisht e papranueshme dhe shkatërron vlerat tradicionale.

Duke eksportuar “nacionalizëm homofobik”, Rusia po realizon një plan shumë më gjithëpërfshirës – për të minuar themelet e demokracive liberale evropiane të bazuara në parimet e respektimit të të drejtave të njeriut dhe tolerancës. Për shkak të kësaj, vlerat evropiane paraqiten si të fokusuara vetëm në të drejtat e pakicave seksuale dhe BE-ja akuzohet për kryerjen e “propagandës gjinore”.

Ajo vuri në dukje se në Ballkan, narrativat dezinformuese kundër “Gayrope”, degradimit dhe “Satanizmit” janë popullarizuar në qarqet socialisht konservatore dhe nacionaliste.

Efekti valëzues i retorikës zyrtare ruse, që e paraqet luftën në Ukrainë si një zgjatje të kësaj politike me mjete të tjera, ka një ndikim midis përfaqësuesve të Kremlinit në Ballkan, duke promovuar mitet e Rusisë së “pafajshme” dhe Perëndimit “të gabuar”, duke gjeneruar zemërim të bazuar në frikë dhe paragjykim.

Artikujt e projektit të Qendrës Anti-Dezinformative të Ballkanit Perëndimor dokumentojnë se tregime të tilla prekin komunitetet e popujve sllavë (serbë, maqedonas, malazezë, bullgarë), të konsideruar të lidhur kulturalisht me Rusinë nëpërmjet ortodoksisë, por edhe komunitetet që historikisht janë kundër imperializmit rus, si shqiptarët në Kosovë, Maqedoninë e Veriut dhe Shqipëri, si dhe boshnjakët etnikë në Bosnje dhe Hercegovinë.

Përhapja e dezinformatave për LGBTQ+ shkon paralelisht me promovimin e sjelljeve kriminale, duke përfshirë dhunën në internet dhe atë jashtë tij.

As we close #PrideMonth 🏳️‍🌈 in Kosovo 🇽🇰, let’s work to protect all communities from online violence.

Check out Agon Rexhepi’s story from NDI’s #DISICON2023, warning about the online threats against the #LGBTQI+ community.#PrideMonth2023 #NDIKosovo #JavaeKrenarise 💛💚❤️ pic.twitter.com/CyRebkZVTi

— NDI Kosovo (@NDIKosovo) June 10, 2023

Ndërsa mbyllim #Muajin e Krenarisë në Kosovë, le të punojmë për të mbrojtur të gjitha komunitetet nga dhuna online. Shikoni rrëfimin e Agon Rexhepit nga NDI #DISICON2023, duke paralajmëruar për kërcënimet online kundër komunitetit #LGBTQI+

Kur një propagandë e tillë synon grupe socialisht konservatore, si komunitetet me shumicë myslimane, qëllimi kryesor nuk është t’i bëjë ata ta duan Vladimir Putinin më shumë ose të gjenerojnë mbështetje të hapur për regjimin rus. Qëllimi është të shfrytëzohet homofobia për të nxitur frikë dhe zemërim kundër Perëndimit dhe demokracisë, duke krijuar mosmarrëveshje të mëtejshme dhe duke penguar integrimin euroatlantik të rajonit.

Për shembull, dezinformatat që e paraqesin BE-në si të dobët dhe të përçarë përfshijnë gënjeshtra për masat kundër personave LGBTQ+ që supozohet se janë miratuar nga parlamenti italian, të përhapura në Kosovë në mars 2022 dhe në Maqedoninë e Veriut në qershor 2023.

Gjatë dy viteve të fundit, dezinformatat rreth aktiviteteve të Muajit të Krenarisë kanë pllakosur sferën politike dhe mediatike në Bosnje dhe Hercegovinë, duke përfshirë edhe propagandën fetare në Kosovë.

Marshimi i Krenarisë së Beogradit 2022 ishte veçanërisht i shënjestruar, pasi partitë politike serbe të ekstremit të djathtë dhe Kisha Ortodokse Serbe dënuan ngjarjen dhe bënë thirrje për ndalim nëpërmjet protestave që përfshinin lavdërimin e presidentit rus Vladimir Putin si një model “mbrojtës i vlerave tradicionale”.

Pretendime shpifëse për përdorimin e flamurit të ylberit që implikojnë institucionet ndërkombëtare, si pretendimet e rreme për zëvendësimin e flamujve të vendeve të OKB-së me flamurin në Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Mal të Zi dhe fotomontazhe dhe falsifikime të krijuara nga AI për Papën të përhapura në Mal të Zi dhe në Maqedoninë e Veriut i shkojnë për shtat nacionalistëve vendorë.

Disa ndikues lokalë të mediave sociale janë “papagallë” të qartë të narrativave ruse për lidhjet naziste, gjë që është historikisht qesharake duke pasur parasysh se regjimi i Hitlerit u përpoq të shfaroste homoseksualët.

Përpjekjet për të përdorur një lidhje mes LGBTQ+ për të maskuar ushtritë e vendeve të BE-së dhe aleatëve, në ndryshim nga forcat e armatosura të supozuara të forta ruse, janë vërejtur në Shqipëri dhe Mal të Zi.

Nxitja e frikës së prindërve është një tjetër taktikë që prek opinionin publik në Ballkanin Perëndimor. Në Maqedoninë e Veriut në mars, një Koalicion për Mbrojtjen e Fëmijëve zhvilloi një fushatë duke përhapur panik rreth indoktrinimit pro-LGBTQ+ në shkolla. Koalicioni, i përbërë nga 31 parti të vogla politike dhe OJQ, është bashkëthemeluar nga partia politike pro-Kremlinit Rodina Makedonija, me mbështetjen e organizatës fondamentaliste të lobimit të krishterë të SHBA Family Watch.

Pohime shpifëse për shkollat lokale vazhdojnë të shfaqen në mediat e krahut të djathtë maqedonas, të cilat e shohin transfobinë si një fushë të re kyçe. Manipulime të ngjashme për përdorimin e shkollave për indoktrinimin e fëmijëve ka edhe në Shqipërinë fqinje.

Tendenca të tjera të dezinformimit ndërkufitar përfshijnë promovimin e stigmatizimit duke lidhur orientimin seksual me sëmundjet infektive, si lija e majmunëve, e cila u pa në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë dhe u përdor nga tabloidët dhe trollët e mediave sociale në Mal të Zi, krahas lidhjes “klasike” të personave LGBTQ+ me pedofilinë në hapësirat e rrjeteve sociale boshnjake dhe maqedonase, duke përfshirë gënjeshtrat për Forumin Ekonomik Botëror dhe reagimet e BE-së ndaj diskriminimit në Hungari.

Marshimet e krenarisë dhe ngjarjet e lidhura me to që ndodhin në Ballkan gjatë majit dhe qershorit 2023 kanë treguar për efektet shkatërruese të homofobisë dhe transfobisë, duke kërkuar një përgjigje sistematike ndaj çështjeve të mosndëshkimit për gjuhën e urrejtjes dhe krimet e urrejtjes që minojnë demokracinë dhe sundimin e ligjit. Një sjellje e tillë kriminale gërryen më tej kohezionin e brishtë të shoqërive në tranzicion, duke kontribuar në rritjen e polarizimit ekstrem tashmë të pranishëm si dhe normalizimin e një atmosfere frike, ku çdo pakicë apo popull me mendime të ndryshme mund të goditet si “kokë turku”.