Продолжува досегашната пракса на вработување во администрација преку партиски списоци, без критериуми и без соодветна селекција, дури и врапчињата знаат дека конкурсите се местат за партиските луѓе, рече универзитетскиот професор Борче Давитковски при разговорот со новинарот на Порталб.мк, во врска со реформите во јавната администрација коишто се ветуваа постојано, но работите остануваат како што беа.
Што се променило во јавната администрација, од времето на претходните влади?
Борче Давитковски: Мислам дека ништо не е променето, цело време тие победуваат на избори, ги поставуваат нивните кадри, особено симптоматично е што високите функционери, директорите – вториот и третиот ешалон, особено оние што ги именува Владата, управувачките одбори и др., таму не почитуваат ништо. Се поставуваат в.д. директор, воопшто не се почитуваат законските одредби, кој и кога може да биде именуван, туку продолжува старата практика, ги поставуваат нивните луѓе и велат дека од сега натаму ќе донесеме нов закон. Имавме ветување за Високата раководна служба, но ете сѐ уште нема закон. Тие ги поставуваат своите кадри, за ова и Антикорупциска констатира дека има конфликт на интереси, конкретно директорот на МЕПСО, но никој не реагира, не можам да разберам, ова е чудно.
Како се применува системот на меритократија при вработување?
Борче Давитковски: Едноставно, договорот за коалицирање е многу силен, очигледно посилен и од законот. Сметам дека уште долго време ќе биде вака, ние треба првин да го промениме кодексот на политичарите за да кога ќе дојдат на власт да не мислат „сега сме на власт и ќе ги поставиме нашите“– ова е лош начин на размислување, требa дa ги именуваат највештите, согласно законите. Законите се добри, но никој не ги спроведува.
Дали се применува системот на меритократија или не, ова едноставно е погрешно. Треба да постои вистинска политичка волја за да се решат овие ситуации, ако не, ќе останеме многу, многу позади Европа, многу кадри без да ги поминат филтрите за знаење, освен тоа има и многу високи функционери, а дури и министри кои немаат соодветно образование.
Бараат со музичко образование да бидат, се именуваат на правни позиции, и птиците знаат дека конкурсите се местат за партискиот човек. Меѓутоа, никој не сноси одговорност и не реагира, 40 години говорам за реформи, никој не слуша. Сѐ е депласирано, што и да кажеш не допира до оние што треба. Се пријавуваш на конкурс за вработување, луѓето се веќе избрани, сѐ друго е само претстава.
Колку сте задоволни со јавната администрација?
Борче Давитковски: Јас сум многу разочаран бидејќи помислив дека навистина ќе треба да се седне и да се подготват реформи, но до моментов не видов ниту една реформа. Првиот мандат ѝ истече на Владата, да речеме дека во тој мандат имавме политички теми, Договорот во Преспа, тој со Бугарија. Сега е вториот мандат, реформите се спроведуваат на почетокот од мандатот не на крајот, но ете, полека им поминува мандатот, следуваат локалните избори, повторно ќе се полни јавната администрација, ќе примаат нивни луѓе. Ќе примат гласачи, а степенот на квалитетот на услугите во јавната администрација паѓа од година во година, а граѓаните, пак, не се задоволни.
Инаку, реформите во јавната администрација и понатаму претставуваат црна дамка за Северна Македонија бидејќи владите постојано се менуваат, но проблемите ги оставаат да гнијат во институциите: што треба да обезбедат департизација на администрацијата, да го намалат високиот број на институции и вработени во јавниот сектор, да обезбедат брзи, ефикасни и квалитетни услуги.
