Почнувајќи од 2021 година секоја година во главниот град Скопје има најмалку едно убиство, а во последниве четири години дури 6 убиства имало во Општина Чаир. По секоја трагедија од ваков вид граѓаните се растревожени, кај нив одново се буди чувство на страв и несигурност, а штети трпат и бизнисите. Последен случај на убиство е убиството на 29-годишниот Амар и ранувањето на други две лица. Граѓаните бараат враќање на „маалскиот полицаец“, а пак родителите предлагаат вклучување на младите во повеќе активности и професионално усовршување. Во недостиг на надлежности Општина Чаир бара од органите на прогонот да преземат мерки, а од полицијата велат дека работат во таа насока, пишува Порталб.мк.
Случајот на Амар ги шокираше Чаирчани, особено младите и оние кои лично ја познаваа жртвата. По социјалните мрежи сè уште можат да се прочитаат проштални пораки со срцепарателна содржина. Кај дел од младите ова буди страв и несигурност, па дури и желба да заминат од државата.
Само во последните четири години во оваа општина се евидентирани шест убиства, а четири од жртвите се млади лица на возраст од 20-30 години. Двајца млади, жртви на овие убиства, немале криминални досиеја. На прашањата кои им ги испративме, од МВР одговорија дека се преземени мерки и активности за расветлување на случаите.
„Преземени се мерки и активности за расчистување на случаите. Во евиденцијата на Секторот за внатрешни работи-Скопје во периодот 2020-2024 година, регистрирани се шест кривични дела „Убиство“ според член 123 од Кривичниот законик на Република Северна Македонија“, се вели во соопштението на Министерството за внатрешни работи. за Порталб.мк.
Амар Исмани беше последната жртва во овој извештај. Сите го знаеја како друштвена личност. Се занимавал со музика, имал и личен блог, но утрото на 27 мај, еден месец по веридбата, починал во Градската болница „Свети Наум Охридски“, откако бил застрелан од непознат сторител.
Предизвиците на бизнисите во Чаир
Деновите по настанот владееше тишина. Се коментираше по улиците на Чаир, но немаше соопштенија за медиумите. Овој случај се одрази и на бизнисите лоцирани во близина, како оние на „Пластичарска улица“, „Дуќанџик“ и „Бит Пазар“. Се забележуваше помала фреквенција на купувачи.
Иако пред камерите одбиваат да зборуваат, сопствениците на бизнисите велат дека убиствата во Чаир, особено оние во близина на локациите каде што се наоѓаат нивните дуќани, будат страв и неизвесност кај населението, и почнуваат да ги избегнуваат овие локации.
Враќање на „маалскиот полицаец“
Во едно истражување спроведено од организацијата „Евротинк“ се забележува дека 58% од испитаниците сметаат дека во нивните населби недостасува присуство на полицијата. Во извештајот се нагласува дека 56% од испитаниците побарале враќање на „маалскиот полицаец”. Маалскиот полицаец како вработен во Министерството за внатрешни работи има должност да работи во градски средини, индустриски и сообраќајни центри, како и во туристички места врз основа на извештајот изготвен од полициската станица на чие подрачје работи. Според граѓаните, нивното присуство ја зголемува безбедноста и го спречува вршењето на криминални дела.
Половина од испитаниците Албанци, односно 50,3%, оценуваат дека полицијата професионално ги извршува своите работни задачи, па затоа се неопходни патроли и рутински проверки.
Се предлага вклучување на младите во повеќе активности
Професорот и активист Аритон Рама за Порталб.мк присетувајќи се на времето кога бил помлад, раскажува дека во Чаир имало формални и неформални младински активности, но такво нешто денес нема.
„Порано имаше многу повеќе неформални активности, младински центри, разни формални и неформални младински организации, но денес, за жал, нема. Можеби се работи за недостиг на соодветни, и не чисти идеали на невладините организации, кои денес веројатно работаат само за нивните лични интереси, на формални и капитални стратегии, но не и тоа за што се основани. Недостига реална, општинска и национална стратегија врз основа на која ќе се цели кон професионален развој“, рече професорот Рама.
Но, и покрај тоа, тој оценува дека во Чаир може да се најдат поединци кои постигнале самореализација, и од областа на културата, спортот и малите и средните бизниси. Рама нагласува и дека во оваа насока може да влијае и мотивацијата од страна на семејството, како и неформалните ангажмани.
„Имаме многу таленти во културата, спортот, на менаџерски нивоа, кои ги познаваме и гледаме, луѓе кои управуваат со своите бизниси, како мали така и средни, и тоа го прават многу добро, луѓе кои имаат способност да ги согледаат своите животи на личен начин, бидејќи и тоа како резултат на секојдневните перипетии ги мотивира да се издигнат на повисоки професионални нивоа. Но, ако ја имаме внатрешната мотивација, таа од страна на семејството која ќе му претходи на еден образовен систем формиран врз основа на прагматизмот на пазарот на труд кој денес се менаџира, нормално ова би бил најреалниот елемент да се издигнат и да ги откријат нивните идеални професии, не занемарувајќи го учењето. комуникацијата и неформалните ангажмани“, додаде Рама.
Професорката Мевлуде Тачи оценува дека празнините што ги оставаат родителите кај децата создаваат простор тие да се свртат кон модели кои се адреналин за младите.
„Секогаш кога родителите создаваат празнини во моделите што децата треба да ги присвојат, тогаш се случува да преку погрешни здравствени и социјални постапки тие се свртат кон модели кои го имааат адреналинот кој им е потребен на нивна возраст. Честопати не го разбираат овој маѓепсан круг во кој влегуваат и им е многу тешко да се отргнат и вратат на здравите модели на однесување кога ќе достигнат поголема возраст“, потенцира професорката Тачи за Порталб.мк.
Професорката нагласува и дека грижата за децата треба да биде на ниво да тие ја почувствуваат заштитата и поддршката од родителите.
„Во овие тешки времиња, од суштинско значење е да се грижиме за нашите деца и да се погрижиме да се чувствуваат заштитени и поддржани. Ова може да се постигне само преку тесна координација помеѓу родителите, наставниците и пошироката заедница. Во основата на целата оваа координација е континуираната и правилна комуникација, не со примедби, туку со инструкции. Децата имаат потреба од здрави и успешни модели, тие го учат тоа прво од своите родители. Децата треба да имаат пристап до безбедна и мирољубива средина каде што ќе можат да ги развиваат своите лични интереси и да ги следат своите страсти. Преку спортски активности, различни курсеви и учество во волонтерски услуги во граѓанскиот сектор, децата учат важни вредности како што е соработката“, додаде Мевлуде Тачи.
Универзитетскиот професор, Али Пајазити вели дека убиствата и девијантното однесување предизвикуваат загриженост кај родителите, наставниците и креаторите на политиките бидејќи го спречуваат истакнувањето на здравите профили.
„Денеска се соочуваме со микро до макро плански проблеми кои ги загрижуваат родителите, наставниците во училиштата и креаторите на политиките, бидејќи не успеваме да лансираме здрави, добро воспитани и добро образовани профили кои ќе се реализираат во нашето општество. Но, и ќе пренесат позитивни пораки дека и покрај бурите со кои се соочуваме ние сепак успеваме да имаме профили на здрави млади луѓе кои имаат своја мисија и визија, кои ја сфатиле целта на животот и кои иднината ја гледаат низ еден прозорец на светлината, на самопросветлувањето и така натаму“, рече Али Пајазити за Порталб.мк.
Професорот Пајазити предлага медиумите да промовираат успешни приказни за млади луѓе со вредности кои успеале да се истакнат во јавниот или приватниот сектор.
„Медиумите треба да ги следат успешните приказни на нашите млади луѓе, кои од универзитетските клупи успеале да поминат низ различни сектори на работодавачи, без разлика дали се јавни или приватни, и кои се гордоста на семејството и средината каде што пораснале. Овие поединци кои имаат хартиени дипломи и сертификати имаат и нешто повредно од тоа, односно хуманата, човечката, етичката, моралната димензија. Овие профили треба сите да ги афирмираат и општеството да ги препознае и да имаме право да кажеме, ова е профилот и примерот каков треба да биде еден млад човек на нашето време. Во медиумите имаме поединци кои се дел од она што се нарекува поп-култура, која се осветува и комерцијализира, заедно со културата на поединци и личности кои се преувеличуваат, пропагираат и рекламираат во медиумите, иако не постигнаале ништо што е вредно, освен скандалите и проблемите што ги прават и предизвикуваат, а кои за жал се атрактивна сила за таканаречената клик култура“, додаде професорот Пајазити.
Од општината велат дека надлежностите се на Министерството за внатрешни работи
Портпаролот на општина Чаир, Фари Хисени, вели дека општината ги осудува негативните појави, но во отсуство на надлежностите на институцијата што ја застапува, решението го гледа во Министерството за внатрешни работи.
„Како општина Чаир, во овој случај во рамки на градот Скопје, најостро ги осудуваме сите овие негативни појави кои се случуваат не само кај нас, туку насекаде, но во конкретниот случај сега зборуваме за нашата општина. Најостро го осудуваме овој тип на дејствија бидејќи немаат никаков позитивен резултат. Овде би сакал да го вперам прстот и кон надлежните институции, во случајов Министерството за внатрешни работи, кои се одговорни за спречување на негативните појави и кривичните дела, но поради нивната негрижа на крај резултатет е фатален, па и по цена на животот на младите, доаѓа до тепачка и се друго што директно физички влијае врз човечкото тело. Како општина немаме конкретна надлежност како да ги спречиме овие појави, но долгорочно можеме да создаваме услови и да се трудиме да работиме во оваа насока“, изјави за Порталб.мк портпаролот на општина Чаир, Фари Хисени.
Тој исто така вели дека Општина Чаир ги поддржува спортските клубови и невладините организации кои функционираат во неа. Хисени оценува дека вклучувањето на младите во овие активности ќе ја подигне граѓанската свест и како резултат на тоа ќе се минимизираат кривичните дела и негативните појави.
„Како општина континуирано и силно ги поддржуваме спортските клубови кои не се малку на број на територијата на нашата општина како фудбалски, кошаркарски, ракометни, одбојкарски и слично. Секоја година ги поддржуваме и невладините организации кои функционираат во општина Чаир, така што сметам дека со здружувањето на младите во спортски клубови или со нивното учество во било која невладина организација, автоматски имаме зголемување на граѓанската свест, и ова нормално може да влијае на минимизирањето на кривичните дела како и на другите негативни појави“, додаде тој.
