Srpski listovi preuzimaju članke iz ruskih medija te ih objavljuju u neuređenom prevodu. U jednom od njih ukrajinska vojska naziva se “neprijateljem”.
Srbija kontinuirano blokira prijem Kosova u međunarodne organizacije — a prije svega u UN — kao i daljnje priznanje njegove nezavisnosti. U tome je najviše podržava Rusija, koja je između ostalog zaprijetila da će u Savjetu bezbjednosti UN-a iskoristiti veto ukoliko prijem Kosova bude stavljen na sto.
Na utakmici protiv Fiorentine navijači_ce Crvene zvezde uz koreografiju tenka istakli su transparent sa sloganom “Kad se vojska na Kosovo vrati”.
Stevan Gajić, koji je u svojstvu stručnjaka dao intervju za Sputnik, kritikovao je pritisak koji se vrši na zvanični Beograd, a u pravcu uvođenja sankcija Rusiji. Kako je rekao, to vodi u odricanje od preostalog suvereniteta. “Time bi se Srbija apsolutno samoponištila i dovela sebe u još veći stepen kolonijalnog odnosa prema strani koja je nas ubijala”, podvukao je, aludirajući na NATO-ovo bomardovanje izvršeno 1999. godine.
U srpskim vlastima hipotetsku razgradnju odnosa između Srbije i Rusije gledaju kao na prijetnju po opstanak te su stava da bi to bila uvertira u izgradnju odnosa sa zapadnim akterima, koji im slove za zlotvore. Prema mišljenju Agona Maliqija, analitičara koji prati geostrateške ciljeve Kremlja, u ruskim narativima potcrtava se tvrdnja da je Kosovo “srce Srbije”, dok je Zapad predstavljen kao neprijatelj.
Maliqi pojašnjava da je podtekst sljedeći: “Zapad ne samo da vam je uzeo Kosovo, nego mu je namjera i da vas istrijebi sa tog prostora. Zato je ovo borba za srce Srbije — hoće da vam naškode, a mi [Rusija] želimo da vam pomognemo.”
Tvrdnje sagovornika_ca po pravilu se tretiraju kao fakti, a ruski mediji se ni pravosudnim organima, ni Policiji, ni Vladi Kosova ne obraćaju za komentar.
Razgovori se u tom pravcu vode kada dođe do napetosti na sjeveru Kosova, što je naročito bio slučaj tokom 2022. i 2023. godine. Pritom ruski mediji često izostavljaju ključne podatke o dešavanjima na terenu te plasiraju konstrukciju da tenzije raspiruju EU i Sjedinjene Države.
Tenzije na Kosovu su narasle prošle godine nakon što su vlasti zabranile upotrebu registarskih tablica koje su organi Srbije izdavali za gradove na Kosovu, a koje su mnogi Srbi_kinje i dalje imali na svojim motornim vozilima. Dana 1. novembra 2022. stupila je na snagu prva faza implementacije odluke te je policiji naloženo da piše opomene svima koji upravljaju vozilima sa zabranjenim tablicama. Srpska lista — vodeća partija Srba_kinja na Kosovu čiji je glavni oslonac zvanični Beograd — reagovala je pokrenuvši masovno povlačenje Srba_kinja iz kosovskih institucija.
Usljed ostavki načelnika_ca i skupštinskih poslanika_ca Vlada Kosova je bila primorana da raspiše prijevremene izbore. Međutim, nakon napada na prostorije Izborne komisije te ostavki opštinskih dužnosnika_ca, predsjednica Vjosa Osmani odgodila je izbore zakazane za decembar, i to uz prethodne konsultacije sa predstavnicima_ama političkih partija, EU i Sjedinjenih Država.
Vanredni lokalni izbori na sjeveru Kosova održani su 23. aprila 2023. godine, ali ih je gro Srba_kinja bojkotovao. Zbog toga su na funkcije načelnika opština sa srpskom većinom izabrani Albanci, i to veoma malim brojem glasova. Kada su pokušali da uđu u opštinska sjedišta u pratnji policije, novoizabrani zvaničnici naišli su na otpor Srba_kinja koji su izašli na protest.
Naime, kako se protive tome da novoizabrani zvaničnici obavljaju dužnosti u zgradama opština, stanovništvo Leposavića, Zvečana i Zubinog Potoka na ljeto je organizovalo proteste na kojima je došlo do nasilja. Na snimcima sa protesta vidi se kako demonstranti_ce kamenjem, šok-bombama i vatrenim oružjem napadaju snage KFOR-a i policije te novinare_ke. Devedeset troje pripadnika KFOR-a je ranjeno. Pored toga, demonstranti_ce su na vozilima KFOR-a i policije, ali i novinarskih ekipa ispisivali slovo “Z” — simbol preuzet iz ruske ratne propagande.
To da su se na demonstracijama zaista desili napadi niko od zvaničnika_ca Kosova i Srbije nije osporio, pa ni Vučić. Ipak, u članku koji je objavio o ovogodišnjem samitu NATO-a u Vilnjusu, Sputnik je napade doveo u pitanje stavivši ih pod navodnike — u članku piše: “NATO ostaje posvećen kontinuiranom angažovanju, a kako se navodi, osuđuju se ‘napadi na snage Kfora’.”
Redakcija Sputnika u svojim tekstovima redovno baca sumnju na sve što Kosovo preduzima u pravcu smirivanja stanja na sjeveru, pri čemu se na stručna i mišljenja građana_ki poziva kao na činjenice. Primjera radi, u jednom članku neimenovani sagovornik je negirao da su demonstranti_ce napali KFOR.
“Evo, Kfor je ovde koliko i mi. Nikakav incident se nije desio ovde jer smo im od prvog dana rekli da nisu oni krivi i da mi sa njima nemamo ništa već sa onima koji su nam okupirali radna mesta i doneli nemir u naše živote”, naveo je sagovornik Sputnika.
Članak je objavljen nakon što su 10. juna u Bratislavi predstavnici EU i Kosova potpisali sporazum kojim je između ostalog dogovoreno postepeno uklanjanje Policije Kosova iz opštinskih zgrada na sjeveru Kosova, a u sklopu usaglašene pripreme terena za održavanje vanrednih izbora.
U istom članku pod naslovom “Sputnjik sa Srbima na sjeveru KiM: Ovako izgleda Kurtijevo ‘smirivanje stanja’ /foto/” prisustvo kosovskih snaga policije na sjeveru nazvano je okupacijom, a insinuira se i da su Srbi_kinje koji su radili u opštinama zapravo otpušteni. Ipak, oni nisu dobili otkaz, već su ga dali — što u članku nije naznačeno.
Kako navodi Maliqi, Sputnik Srbija i Russia Today Balkan odražavaju stav Rusije, koja se tenzijama na Kosovu u stvari koristi da bi stvorila probleme Zapadu te spriječila pomirenje Kosova i Srbije. Cilj ruskih narativa jeste produbljivanje jaza između albanskog i srpskog stanovništva, a samim time i onemogućenje eventualnog dogovora Kosova i Srbije.
“Sve je teže raditi na postizanju dogovora. Ako obratite pažnju, primijetićete da ove vijesti mahom dolaze iz Srbije”, ističe Maliqi.
Počev od 24. septembra, kada je grupa od oko 30 naoružanih osoba u selu Banjska kod Zvečana ubila jednog, a ranila trojicu službenika Policije Kosova, Sputnik Srbija i Russia Today Balkan u izvještavanju su se uskladili sa verzijom napada koju zastupa srpska vlada.
Navedeni ruski mediji ponovili su Vučićeve tvrdnje da je napad reakcija lokalnih Srba koji “ne žele više da trpe Kurtijev teror”. Povodom smrti tri napadača predsjednik Srbije je proglasio dan žalosti.
Slovenski medved, srpski kanal proruske i ultranacionalističke orijentacije na Telegramu, samo nekoliko sati prije napada u Banjskoj postavio je objavu u kojoj poziva na nasilje nad Policijom Kosova. “Pa znamo i mi Srbi nešto o ratovanju. Usled sve većih provokacija Šiptara trebalo bi da razmislimo šta možemo, a možemo mnogo”, apostrofirao je Slovenski medved upozorivši na “njihovu operaciju”.
Osim toga što šire međuetničku mržnju koristeći se uvredljivim nazivima, kanali kao što su Slovenski medved i BUNT je stanje duha kontinuirano omalovažavaju snage Policije Kosova, a napadače podržavaju i slave kao heroje. Takođe, Vlada Kosova je u njihovom diskursu etiketirana kao teroristička organizacija.
Ruske dezinformacije na Telegramu
Aplikacije za razmjenu poruka nisu namijenjene za komunikaciju samo unutar individualnih, već i grupnih razgovora. Zbog toga se na Telegramu i sličnim mrežama netačne informacije i dezinformacije lakše šire. Dok istinitost objava na Facebooku mogu provjeravati treće strane, aplikacije za razmjenu poruka drugačije su jer za širenje lažnih vijesti mogu biti prijavljeni samo kreatori_ke i moderatori_ke grupnih razgovora ili kanala, pa su onima koji putem njih plasiraju dezinformacije odriješene ruke.
Prema riječima Adee Beqaj iz NDI-ja, iako su srpski TV kanali i tabloidi koji šire proruske i narative usmjerene protiv Kosova dostupni široj kosovskoj javnosti, Telegram i druge aplikacije za razmjenu poruka mnogo je teže pratiti.
Na srpski kanal “BUNT je stanje duha” pretplaćeno je više od 80.000 ljudi, koji su samim time izloženi dezinformacijama o Kosovu. Mnogi od njih su kosovski Srbi_kinje.
