Проблемот со фрлањето и отстранувањето на градежниот отпад во Тетово нема да се реши наскоро. Oпштинските власти ветија дека во 2019 година ќе го решат ова прашање, но моментално нема проект за изградба на депонија од ваков вид. Владата, пак, ќе отвора нови депонии по еколошки стандарди, но тие ќе бидат единствено за комуналниот отпад, не и за цврстиот. Стручњаците велат дека просечниот трошок за изградба на материјална депонија за шут е 25 милиони евра, износ кој општините не се во состојба да го покријат, пишува Порталб.мк.
Владата го презеде управувањето со депониите низ земјата, а Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП) со средства од ИПА фондовите, ги врши подготовките за изградбата на шест регионални депонии за комунален отпад, кои ќе ги заменат актуелните локации со насобран отпад, кои не ги исполнуваат стандардите. Но изградбата на обичните депонии нема да го реши проблемот со шутот, односно градежниот отпад.
– Шесте регионални депонии кои се планираат да се изградат се само за комунален отпад и во овие депонии не се предвидува изградба на депонии за инертен отпад и за опасен отпад. Депониите за инертни материјали предвидуваат поинакви стандарди и не може на нив да се фрла комунален отпад или опасен отпад – објаснува Беса Татеши од МЖСПП.
Според тоа, ветувањето на градоначалничката на Тетово, Теута Арифи, дека во текот на 2019 година ќе го реши ова прашање, најверојатно нема да се оствари.
– Депонијата за цврст материјал претставува проблем сам по себе и разгледуваме неколку локации, се надеваме дека во текот на 2019 година ќе изнајдеме решение за овој проблем – изјави Арифи на 24 септември, кога со фонд во износ од 7,8 милиони франци од Швајцарија, општините Тетово, Гостивар, Желино и Боговиње заеднички го почнаа проектот за стандардизација на депонијата во Русино.
Инертниот отпад е категорија отпад која не подлегнува на физичка, хемиска и биолошка промена по неговото фрлање, односно не се раствора, не се пали и не се распаѓа сам од себе. Најчест пример се шутот и песокот.
Депонија за инертен материјал може да се изгради со пари од државниот буџет, во соработка на Владата со општините, но и преку наоѓање странски фондови. Во овој момент, за Полошкиот регион нема план за изградба на депонија на шут.
Експертите велат дека цената за една ваква депонија е превисока за локалните власти и затоа треба да интервенира Владата или да се бараат фондови надвор од земјата.
– Систем за управување со градежен отпад чини над 25 милиони евра. Општините немаат можност да покријат такви трошоци ниту одделно, ниту пак ако се организираат на регионално ниво – вели Блаже Јосифовски од организацијата „Ајде Македонијо“.
Од друга страна, универзитетскиот професор и експерт по екологија, Муртезан Исмаили вели дека е потребна е волја од општинското раководство, а нагласува уште неколку критериуми кои треба да се исполнат за да има таква депонија во Тетово.
– Депониите за тврди отпадоци, за да се лоцираат во одреден град, треба да исполнуваат неколку критериуми, како на пример да има соодветно место, бидејќи не се штетни за градот и животната средина но треба да се има доволно простор, од причина што дел од отпадот може и да се рециклира и повторно да се употреби, како се железото и асфалтот, но и деловите од бетон можат да се преработат и да се претворат во песок. Ако погледнеме од овој аспект, ова би било многу поеколошко решение, но доколку е скапо и чини премногу, тогаш би било доволно да има само доволен простор за тврдите отпадоци да се управуваат на организиран начин и да не се фрлаат хаотично и потоа да претставуваат проблем – вели Исмаили.
Во општина Тетово градежниот отпад се фрла со трактори и камиони на јавниот простор, а надлежните на општина Тетово од почетокот на годината до крајот на септември казниле ниту едно лице за фрлање градежен отпад.
„E-report” е апликација со граѓаните можат до Општина Тетово да пријават неодговорно однесување на правни и физички лица кои со своето однесување ја загадуваат животната средина.
