Иако глобалната пандемија на ковид-19 блокираше многу процеси во нормалниот живот, од друга страна ги зголеми можностите за трговија со луѓе. Во годишниот извештај за трговија со луѓе објавен од страна на американскиот Стејт департмент се вели дека трговците со луѓе брзо се прилагодиле на ситуацијата создадена од пандемијата и како резултат на тоа се зголемил бројот на случаи со трговија со луѓе. Според извештајот, жестока борба против трговијата со луѓе се одвива и во земјите од регионот. Во Северна Македонија и Албанија, најзагрозена категорија од оваа појава се жените и децата, пишува Порталб.мк.
Замавот на трговија со луѓе, во светот и во регионот, не беше запрен дури и од пандемијата со која се соочи целиот свет. Во извештајот на САД за трговија со луѓе во текот на минатата година беа регистрирани вознемирувачки податоци.
„Ковид-19 пандемијата е здравствена криза со невидени последици врз човековите права и глобалниот економски развој, вклучително и трговијата со луѓе. Ковид-19 создаде услови за зголемување на бројот на луѓе погодени од трговија со луѓе и ги прекина постојните и планираните интервенции против трговијата со луѓе. Владите ширум светот ги пренасочија своите ресурси кон пандемијата, честопати на штета на напорите за борба против трговија со луѓе, што резултираше со намалување на мерките за заштита и услуги за жртвите, намалување на напори за превенција и пречки во истрагата и гонењето на трговците со луѓе. Во исто време, трговците со луѓе брзо се прилагодија за да ги искористат изложените слабости кои беа дополнително влошени од пандемијата“, се вели во воведот на извештајот АСД.
Извештајот се заснова на две главни форми на трговија со луѓе: принудна работа или модерно ропство, како и трговија со секс. Врз основа на напорите за борба против трговија со луѓе, извештајот ги дели земјите на три нивоа:
- Земји и територии чии влади целосно во согласност со потребните минимални стандарди.
- Земји и територии чии влади не ги исполнуваат целосно минималните стандарди, но прават значителни напори да ги исполнат истите.
- Земји кои не ги исполнуваат минималните стандарди и не прават значителни напори за тоа.
Заедно со многу европски земји, земјите од Балканскиот регион се класифицирани во второто ниво, т.е: Земји чии влади не ги исполнуваат во целост минималните стандарди, но кои прават значителни напори да ги исполнат истите.
Северна Македонија во извештајот на АСД за трговија со луѓе
Во извештајот се истакнува дека корупцијата и официјалната соработка во злосторствата за трговијата со луѓе и понатаму предизвикуваат загриженост во Северна Македонија. Во 2018 година, Владата донесе одлука за намалување на затворската казна, од осум години на пет години, за официјални лица осудени за соработка со трговци со луѓе. Набљудувачите на извештајот велат дека полициски службеници од низок ранг можно е да бидат соучесници во трговијата со луѓе, со криење докази, примање мито, менување патиштата за патролирање за да им користи на сторителите, избегнување на сторителите пред рации и/или директно вклучување во криминал.
Како што беше соопштено во текот на изминатите пет години, трговците со луѓе експлоатираат домашни и странски жртви во Северна Македонија, и жртви од Северна Македонија во странство. Жените и девојчињата во Северна Македонија се експлоатираат преку сексуална трговија и принудна работа во ресторани, барови и ноќни клубови. Трговците со секс регрутираат странски жртви, обично од Источна Европа и Балканот. Трговците со луѓе ги користат ромските деца преку присилно питачење и сексуална трговија со присилни бракови.
Владата на Северна Македонија не ги исполнува целосно минималните стандарди за елиминирање на трговијата со луѓе, но вложува значителни напори за да го стори тоа. Во текот на изминатата година, Владата покажа зголемени напори во борбата против трговијата со луѓе. Напорите на земјата вклучуваат казнување на повеќе трговци со луѓе и одредување значителни казни. Минатата година, РСМ идентификуваше повеќе жртви и ги засили целокупните напори за превенција, како што е изготвувањето на Националната стратегија 2021-2025, Национален акционен план и редовен состанок на координативни тела за виртуелни состаноци.
„Сепак, владата не ги исполни минималните стандарди во некои клучни области. Владата пренасочи средства за заштита на жртвите во борбата против пандемијата. Недостаток на средства го загрози постоењето на мобилните екипи и операциите за засолништа за жртвите на трговија со луѓе. Полицијата немаше соодветни фондови и опрема за да спроведе проактивни истраги, а Обвинителството за организиран криминал и корупција немаше доволно ресурси, вклучително и персонал, за да се справи со сите работи што се под нејзина надлежност“, се вели во извештајот.
Минатата година во РСМ беа осудени девет трговци кои тргувале деца за сексуална работа и уште двајца кои тргувале деца за присилна работа и сексуална работа истовремено.
Од детската амбасада „Меѓаши“ во Скопје алармираат дека децата се најранливата категорија на трговија со луѓе, а состојбата дури е влошена од 2015 година како резултат на движењето на бегалците низ нашата земја.
Трговијата со луѓе е исто така „многу профитабилна работа“ во која децата и младите особено стануваат се повеќе жртви. Со оглед на географската положба на Македонија, феноменот на трговија со луѓе е присутен, особено од почетокот на употребата на таканаречената „балканска рута“ преку која од 2015 година транзитираа околу еден милион бегалци и мигранти, главно од Блискиот исток, вклучувајќи голем број деца без придружба. Од 2018 до 2020 година, во Европа се регистрирани повеќе од 18.000 странски деца без придружба кои се изложени на ризик да бидат искористени од трговците со луѓе“, изјавија за Порталб.мк од „Меѓаши“.
Од „Меѓаши“ проценуваат дека „постојат некои негативни практики во сегашниот систем на СРМ вклучително сместување на деца жртви кои се странски државјани во центар каде што условите се несоодветни, престанок на услугите за ресоцијализација и реинтеграција по зрелоста што резултира со ревитализација, неможност на жртвите да го остварат своето право на имотот како штета и недоволна поддршка на семејствата на жртвите“.
Во Извештајот се препорачува Владата на РСМ енергично да ги испитува, гони и казнува трговците со луѓе, вклучувајќи ги службени лица соработници, повеќе финансиски ресурси и човечки ресурси во борбата против трговијата со луѓе, обезбедување безбедни и соодветни рехабилитациони објекти за жртвите и институционализирање на напредна обука за судии, обвинители и спроведување на законот за истраги и гонења за трговија со луѓе.
Албанија во извештајот на АСД за трговија со луѓе
Ниту соседна Албанија не ги исполнува целосно минималните стандарди за елиминирање на трговијата со луѓе, но прави значителни напори да го стори тоа. Во Извештајот се истакнува дека албанската влада покажала зголемени севкупни напори, во споредба со претходниот период на известување, земајќи го предвид влијанието на пандемијата врз нејзиниот капацитет за борба против трговија со луѓе и затоа остана на второ ниво. Овие напори вклучуваа гонење на повеќе обвинети и значително зголемување на прифатилиштата за жртви финансирани од владата.
За време на овие 5 години, трговците со луѓе во Албанија ги експлоатираат домашните и странските жртви во Албанија и во странство. Жените и децата се најранливите категории трговија со луѓе во Албанија.
„Тие ги користат албанските жени и деца за сексуална трговија и принудна работа во земјата, особено за време на туристичката сезона со давање лажни ветувања како што се брак или понуди за работа. Трговците со луѓе обично ги принудуваат децата на питачење или да вршат други видови присилна работа, како што се продажба на мали предмети. Тие користат албански деца, главно од ромската и египетската заедница од различни балкански земји, за сезонска работа и присилно питачење. Според некои изолирани извештаи, трговците ги експлоатираат децата преку присилна работа во полиња со канабис во Албанија, а можно е некои трговци да бидат вклучени во трговија со дрога. Трговците со луѓе ги експлоатираат албанските жртви на сексуална трговија во земји низ Европа. Странски жртви од европски земји, Гамбија и Филипините се експлоатирани за трговија со секс и принудна работа во Албанија. Мигрантите од Блискиот исток, Централна Азија и Африка кои минуваат низ Албанија за да стигнат до Западна Европа се ранливи на трговија со луѓе, особено деца без придружба“, се вели во извештајот.
Во борбата против трговијата со луѓе, Албанија има национален акционен план и има издвоено фонд од 4,87 милиони долари за нејзино спроведување на планот. Државниот комитет против трговија со луѓе следи и спроведува разни напори за борба против трговија со луѓе.
Извештајот за трговија со луѓе за 2021 година ги одразува напорите на околу 190 земји кон сексуална трговија и она што е познато како модерно ропство.
