Министерството за правда е во процес на изработка на измените на Законот за граѓанска одговорност за навреда и клевета (ЗГОНК), а Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) денеска организираше вебинар со експерти и новинари во функција на нивно консултирање за изработка на подобро идно законско решение.
На вебинарот „Нови трендови во локален и регионален контекст во законодавството за клевета и навреда“ (ДЕЛ 2), свое обраќање имаше претседателот на ЗНМ, Младен Чадиковски. Тој спомена дека денеска има околу 35 тужби за навреда и клевета кон новинари пред судовите во земјава. Претседателот на ЗНМ посочи дека тие често пати апелираат до судовите казните за новинарите да бидат минимални.
Министерката за правда Рената Десковска на денешниот вебинар истакна дека во изработката на претстојните измени на ЗГОНК ќе бидат вклучени новинарските здруженија и експерти. Таа појасни дека концептот на министерството е да нема превисоки казни.
„Казна која што ќе биде симболична, како лична сатисфакција на оној што му е повредено правото со одредена навреда и клевета, но не и казна која што ќе значи обесхрабрување на слободата на говор“, изјави Десковска.
Во делот на казните, судијката Мирјана Лазарова-Трајковска се надоврза на министерката и појасни дека постојат европски земји коишто сè уште ја задржале кривичната одговорност за навредата и клеветата, како што се Франција и Грција. Таа посочи дека иако навредата и клеветата во Франција се дел од кривичната постапка, многу поретко се посегнува по повисоки казни.
„Ќе видите поголем број на предмети каде што е изречена казна од 1 евро. Паричната казна треба да биде симболична. Пораката треба да биде пренесување на стандарди и принципи во делот на заштитата на оној чијшто права биле повредени со навредата и клеветата“, изјави судијката Лазарова-Трајковска.
Адвокатот Игор Марковски во рамки на вебинарот даде забелешки на актуелниот закон. Еден од овие проблеми што го посочи е дека тужбите за навреда и клевета се водат во судски постапки што не се итни, што повлекува тужените новинари да бидат изложени на долги постапки и на високи судски трошоци.
„Просекот на водење на една судска постапка е од година и пол до две години, што значи дека овие постапки се завршуваат преспоро“, констатираше адвокатот Марковски.
Тој предложи создавање на посебни судски одделенија за оваа тематика, во кои ќе бидат вклучени судии квалификувани со пракса и кои итно би ги завршувале судските постапки за навреда и клевета.
Елида Зулбеари, уредничка на содржините на албански јазик на проектот „Со критичко мислење до граѓани со медиумска умешност – КриТинк“ истакна дека верува во саморегулација на медиумите и проверка на фактите, како и во континуирана едукација на новинарите и медиумските работници во оваа насока.
„Една од целите на „КриТинк“ е да се зголемат капацитетите на самите медиуми, да се справуваат со медиумски манипулации преку подобрување на медиумската писменост, во содејство со државните институции. Со начинот на анализирање на медиумските написи, ние како прво и на самите новинари, па и на граѓаните им го објаснуваме правилниот процес на правење вести. Ние не ги означуваме медиумите, туку нашата методологија е да се посочат лошите карактеристики на еден текст кој да кажеме дека ете, заслужува тужба“, изјави уредничката Елида Зулбеари.
Текстот е изработен во рамки на проектот „Опсерваторија на медиумските реформи“, што го спроведува Фондацијата за интернет и општество „Метаморфозис“, со финансиска поддршка на „Фондацијата Отворено општество – Македонија“.
Содржината на текстот е единствена одговорност на авторите и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на „Фондацијата Отворено општество – Македонија“.
