Израел и Хамас соопштија дека се согласиле на долгоочекуваниот договор за прекин на огнот и размена на заложници, првата фаза од планот на американскиот претседател Доналд Трамп за ставање крај на војната во Газа во која загинаа повеќе од 67.000 луѓе и се преобликува Блискиот Исток.
Само еден ден по втората годишнина од прекуграничниот напад на милитантите на Хамас што го предизвика разорниот напад на Израел врз Газа, индиректните разговори во Египет доведоа до договор за почетната фаза од рамката од 20 точки на Трамп за донесување мир во палестинската енклава.
Доколку договорот биде целосно имплементиран, ќе ги зближи двете страни повеќе од кој било претходен напор за запирање на војната што прерасна во регионален конфликт, во кој се вклучија земји како Иран, Јемен и Либан, ја продлабочи меѓународната изолација на Израел и го преобликува Блискиот Исток.
Веста за договорот предизвика прослави во Израел, Газа и пошироко, при што израелските семејства на заложниците пуштија огномет, додека Палестинците аплаудираа и навиваа со надеж дека ќе се стави крај на крвопролевањето.
„Фала му на Бога за прекинот на огнот, крајот на крвопролевањето и убивањето“, рече Абдул Маџид абд Рабо, човек од јужниот град Газа, Кан Јунис.
„Не сум единствениот среќен, целиот Појас Газа е среќен, целиот арапски народ, целиот свет е среќен со прекинот на огнот и крајот на крвопролевањето.“
Но, договорот што го објави Трамп доцна во средата беше краток со детали и остави многу нерешени прашања што би можеле да доведат до негов колапс, како што се случи со претходните мировни напори.
„Многу сум горд што објавувам дека Израел и Хамас ја потпишаа првата фаза од нашиот мировен план“, рече Трамп на Truth Social.
„Ова значи дека сите заложници ќе бидат ослободени многу наскоро, а Израел ќе ги повлече своите трупи на договорена линија како први чекори кон силен, траен и вечен мир“, додаде Трамп.
Успешното завршување на договорот би означило значајно достигнување во надворешната политика за републиканскиот претседател, кој водеше кампања за донесување мир во големите светски конфликти, но се бореше брзо да го оствари, и во Газа и по руската инвазија на Украина.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека ќе ја свика својата влада во четврток за да го одобри договорот.
„Со одобрувањето на првата фаза од планот, сите наши заложници ќе бидат вратени дома“, рече тој во соопштението. „Ова е дипломатски успех и национална и морална победа за Државата Израел“.
Хамас потврди дека постигнал договор за прекин на војната, велејќи дека договорот вклучува израелско повлекување од енклавата и размена на заложници и затвореници.
„Потврдуваме дека жртвите на нашиот народ нема да бидат залудни и дека ќе останеме верни на нашето ветување – никогаш да не ги напуштиме националните права на нашиот народ сè додека не се постигне слобода, независност и самоопределување“, соопшти Хамас.
Властите во Газа велат дека повеќе од 67.000 луѓе се убиени, а голем дел од енклавата е срамнет со земја откако Израел го започна својот воен одговор на прекуграничниот напад на Хамас на 7 октомври 2023 година. Околу 1.200 луѓе беа убиени, а 251 беа земени како заложници назад во Газа, според израелските власти, а се верува дека 20 од 48-те заложници сè уште се живи.