„Диво Насеље“, еден од најголемите случаи оквалификувани како тероризам во современата македонска историја, со осум загинати и 37 ранети припадници на МВР и 10 убиени напаѓачи и по три години е уште далеку од конечна судска развршница.
На 2 ноември минатата година, две години и пет месеци по настаните 9 и 10 мај 2015 година во кумановската населба, и година и осум месеци по почетокот на судењето на 8 февруари 2016 година, Основен суд Скопје 1 ги изрече првостепените пресуди против обвинетите.
Седуммина обвинети за тероризам и терористичка организација за настаните во кумановско Диво Насеље од 9 и 10 мај 2015 година добија доживотни казни затвор, 13 обвинети добија по 40 години затвор, шестмина по 20 години, еден обвинет 18 години, двајца по 14 години, двајца по 13 години затвор и двајца по 12 години затвор.
Следниот ден беше изречена уште една доживотна затворска казна.
Поради пресудата се протестираше во Македонија, Косово, а имаше и мал протест во Албанија.
Адвокатите веднаш најавија жалби, а случајот се уште не е стасан во Апелациски суд Скопје, за второстепено одлучување.
Како што објаснија од Основен суд Скопје 1, жалбите се процесуирани, а во моментот пресудата се преведува на албански јазик, и набргу предметот ќе биде доставен до Апелација.
– Од страна на одбраната во предметот, до судот доставени се повеќе жалби изјавени против првостепената пресуда. Во моментов се врши превод на пресудата на албански јазик, кој е во финална фаза, по што пресудата ќе биде доставена до обвинетите и откако ќе се комплетира доставата, предметот веднаш ќе биде доставен до Апелациониот суд на надлежно постапување – одговорија од Кривичниот суд на прашање од „Мета“ до каде е постапката со испраќање на предметот во повисокиот суд.
По пресудата и владејачката ДУИ, но и нејзиниот лидер Али Ахмети, го повторија ставот дека ќе бараат меѓународна експертска група да го расчисти целиот случај, а и премиерот Зоран Заев нагласи дека мора да има меѓународен експерт што ќе го разгледува случајот за кој СДСМ тврдеше дека е фингиран од тогашната власт на ВМРО-ДПМНЕ.
Но од сето тоа, како што утврди „Вистиномер“, досега нема ништо – ниту една институција не дала предлог до Владата или Собранието за почнување меѓународна истрага.
За расчистување на случајот ДУИ побара и формирање собраниска Анкетна комисија, која и се формираше, но освен конститутивната седница, не напреднала многу, а адвокатите на обвинетите не биле повикани на сослушување.
Косовското Министерство за финансии ја реализираше одлуката на владата од 10 октомври 2017 и на 7 февруари годинава на 29 семејства на загинатите и осудените за настаните во Диво насеље им исплати по 10.000 евра.
Во меѓувреме, нема нови индикации што ќе се прави со меѓународната истрага.
Во врска со самите настани, некои работи се потврдени, но некои сè уште се предмет на шпекулации.
Досега е познато следното:
- Загинаа осум припадници на специјалните полициски единици, а 37 беа повредени;
- Криминално-терористичката група броела четириесетина членови;
- Во борбите со полицијата убиени се 10 членови на групата;
- По борбите, на полицијата ѝ се предадоа 28 терористи;
- Како водачи на групата се идентификувани Мухамед Красниќи, таканаречен командант Малишева, Мирсад Ндрецај, таканаречен командант Нато, Сами Укшини, таканаречен командант Соколи, Бег Ризај, алијас командант Бегу, и Деме Шеху, алијас Јунику;
- Групата повеќе месеци била следена од безбедносните служби;
- Истата група е одговорна за нападот на караулата Гошинце на 21 април 2015 година;
- Групата планирала напади на државни и на цивилни цели;
- Во околината на селото Брест, во бункер на отворен простор е пронајдено украденото оружје од караулата Гошинце (местото го посочил еден од уапсените во акцијата во Куманово, кој, според информации на медиумите, што надлежните ниту ги потврдија ниту ги демантираа, успеал да ѝ побегне на полицијата;
- Лидерот на ДУИ, Али Ахмети, во интервју во емисијата „Патот кон…“ на „Алсат-М“, рече дека учествувал во преговорите за предавање на групата;
- Еден од уапсените со терористичката група е вработен во Министерството за внатрешни работи (надлежните ја потврдија оваа информација по прашања иницирани од медиумите);
- Агенцијата за разузнавање информира дека за случаите во Гошинце и во Куманово, „во однос на намерите на водачите на терористичката структура, нивни капацитети, логистички бази, курс на акција на непријателот, од страна на Агенцијата направено е рано предупредување во рамки на своите надлежности, во согласност со Законот за Агенција за разузнавање“.
Шпекулации:
- Припадници на македонските тајни служби контактирале со членови на групата месеци пред настаните од 9 и од 10 мај;
- Косовската разузнавачка агенција ги информирала претседателката Атифете Јахјага и премиерот Иса Мустафа за можноста за инцидент во Куманово;
- Се споменуваат имиња на македонски политичари, агенти и функционери кои биле вклучени во инцидентот во Куманово;
- Косовската полиција преку прислушувани разговори открила дека кумановската група планирала напад на косовскиот затвор во Подуево и ослободување на двајца озлогласени криминалци;
- Борбите во Куманово биле договорено сценарио зад кое стоело предавство на членови на групата;
- Плановите за Куманово биле правени во автомобил „бе-ем-ве“ во Урошевац;
- Ноќта пред акцијата било евакуирани 70 отсто од населението во кумановско Диво Насеље;
- Ситуацијата излегла од контрола кога членови на групата почнале да пукаат кон полицијата.
