Немање елементарни услови за живот, занемарување, негрижа од страна на системот и пречки на секој чекор од животот. Ова се само неколку од пречките на кои наидуваат секој ден од својот живот лицата со посебни потреби, а кои изгледаат апсурдни во нормалните и развиените земји, пишува Порталб.мк.
Ова прави да се чувствуваат дискриминирани и ги попречува во нивното интегрирање во општеството. И наместо олеснување, тие наидуваат на отежнување на нивната состојба, вели Абаз Бериша во разговор за Порталб.мк, кој на своја кожа секојдневно ги чувствува ваквите ситуации.
„Ние секој ден се соочуваме со пречки, во институции и каде и да одиме. Некаде има подобрување, но за жал многу малку. Можеби во некоја институција каде сакаме да одиме, сакаме да влеземе да завршиме некоја работа но, наидувам на бариера, или нема скали или има пречки и бариери“, вели Бериша.
Тој посочува дека со ова се соочува секој ден, улиците се зафатени, тротоарите се блокирани, принуден е да излезе на главната улица, го загрозува својот живот и сообраќајот.
„Меѓутоа, институциите за жал премалку работат во овој правец. На пример, сакаш да се качиш на автобус, но и тоа не можеш бидејќи има пречки. Некои од нив ги имаат потребните механизми, но кај мал број од автобусите истите се функционални, кај другите не се. Каде и да одите има пречки,“ вели Бериша.
Тој вели дека пречките започнуваат веднаш штом ќе го помине прагот на неговата куќа, каде што го чекаат неуредени улици со дупки, што не е соодветно за движење со неговата количка.
„Главната пречка е тоа што штом ќе излезам од домот, наидувам на дупки. Особено ние што живееме во населбата Гази Баба. Патот што води кон Бит Пазар, тоа е катастрофа. За жал, јас никогаш не можам да поминам натаму поради пречките и дупките. Тротоарите некаде се високи, не можете да се качите на тротоар, треба да поминете 100 или 50 метри дополнително“, вели Бериша.
Ужас за него претставува и одењето по различни институции. Повеќето од нив немаат посебни просторни делови за движење на лицата со посебни потреби и ниту имаат вработено соодветни кадри кои треба да се погрижат за оваа категорија на граѓани. А олеснувања не воведуваат ниту во управните постапки, каде што овие лица треба чекаат на ред со часови за да ги завршат нивните обврски.
„Неколку институции имаат, но некои не, некаде има скали, во многу мал број од нив има специјални скали за колички. Ние немаме големи барања, само да имаме пристап во институциите, скалите да се посебни за да влегуваме како нормални луѓе. Ние сме дискриминирани, занемарени сме. Јас страдам од мускулна дистрофија, мојава болест налага да ме носат во болница, терапии, бидејќи можеби болеста не се лечи, но се ублажува, меѓутоа тука за жал нема пристап. Дискриминацијата е во сите аспекти на живеењето. Државата многу малку помага, само кога сакаат да земат пари имаат желба да помогнат“, вели Бериша.
Тој вели дека државата не нуди правна помош кога имаат потреба за вакво нешто, но ниту од финансиски аспект, бидејќи со минималните приходи што ги добива од државата, едвај се покриваат главните прехранбени артикли.
„Веќе 10 години не плаќам ниту струја, ниту вода, бидејќи приходите што ги добивам не ми се доволни. Државата треба да ни олесни, или да не се плаќа струја. Не е работата да ни помага само кога има изборна кампања, треба постојано да ни помага, без разлика која партија е на власт. Тие што се на власт треба да му помогнат на народот, не само за лични интереси, туку за општиот интерес. Особено лицата со посебни потреби се многу занемарени“, рече тој.
Друга бариера што ги попречува нив да се интегрираат во општеството е недостигот на услови за остварување на секојдневни активности.
„Ние имаме многу потреби, но барем да имаме некаков посебен клуб, за да имаме два три часа за социјализирање. Има потреба но за жал многу малку се работи во оваа насока. Дискриминирани сме во секој аспект. Количката ми ја подари едно здружение. Но кога треба да се менуваат батериите, треба сам, а тие чинат најмалку 300 евра две батерии. Државата не помага бидејќи велат дека не ми е доделена од државата. Електрични колички државата им дава само на студентите, или на тие што работат. На другите им дава на секои пет години обични колички, но тие веднаш се расипуваат“, изјави Бериша.
Конвенцијата за правата на лицата со инвалидност претставува еден од главните и најважни документи наменет за оваа категорија на лица. Конвенцијата за правата на лицата со инвалидност на ООН претставува прв законски инструмент со кој се определуваат минималните стандарди за правата на лицата со посебни потреби. Усвоена е од страна на ООН на 13 декември 2006 година. До јануари 2011 година конвенцијата ја ратификувале 97 земји. Северна Македонија оваа Конвенција ја потпиша на 20 март 2007 година, а ја ратификуваше на 5 декември 2011 година. Денес, 3 Декември, е Меѓународен ден на лицата со посебни потреби.
