Постои голема потреба знаењата за правните рамки кои ја регулираат слободата на изразување онлајн, но и офлајн, да се усвојат од правосудните органи, правниците и генерално сите корисници на интернет на кои тие влијаат беше еден од заклучоците на денешната работилница организирана од Фондацијата „Метаморфозис“ во Клубот на новинари во Скопје.
Основа за работилницата беше онлајн-публикацијата „Први чекори во разбирањето на слободата на изразување онлајн и офлајн“ чија подготовка е поддржана од страна на Американска адвокатска комора (АБА РОЛИ) и Стејт департментот, како дел од Проектот за Интернет слобода во Источна Европа и Евроазија која е достапна на осум јазици, меѓу кои и на англиски, македонски и албански.
„Иако голем број книги и правни истражувања за судиите или другите правници се објавени на оваа тема, ние веруваме дека сега има уште поголема потреба да се поедностават и објаснат основите на слободата на изразување, особено оние кои се применува во дигиталниот свет. Сето ова е претставено низ призмата на сегашната судска практика на Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП), што треба да биде главната референтна точка за сите европски интернет корисници,“ сметаат уредниците на студијата Богдан Манолеа и Лиана Ганеа од романската организација за дигитални права АпТИ.
Работилницата е дел од серија едукативно-консултативни настани со претставници на државните институции, медиумите, образовниот и граѓанскиот сектор, чија цел е да се подигне јавната свест за основните концепти поврзани со слободата на изразување како и актуелните и релевантните стандарди на ЕСЧП кои се однесуваат на слободата на изразување на и вон интернет.
Дел од учесниците на дискусијата ја истакнаа потребата за континуирана едукација на вработените во правосудството во врска со онлајн светот, посочувајќи го недостатокот на знаења за човековите права и ниската медиумска писменост како основен проблем. Темите опфатени со студијата, одговорноста за содржините и услугите и ограничувањата на слободата на изразување поради низа причини (приватност, национална безбедност, заштита на здравје и морал, судски постапки, авторски права) се актуелни теми во Македонија кои треба да бидат третирани во поширока јавна расправа, а и како дел од образовниот систем уште од најмала возраст.
Во текот на дискусијата за блокирање на интернет, појава карактеристична за земји со авторитарен систем, искусниот новинар Љубомир Костовски посочи дека и во Македонија имаше такви случаи од страна на телеком оператори за политички цели, наведувајќи го случајот на полициската акција за приведување на „Паркобраните“ во 2013 година. Тој укажа дека од МВР е побарано да го истражи тој и сличните случаи на кршење на слободата на изразување во претходните години.
Присутните укажаа на потребата медиумите повеќе да обрнат внимание на овие прашања, потсетувајќи и на преседанот на блокирање на пристапот до Фејсбук во студентските домови од страна на Телеком по барање на МОН по избувнувањето на скандалот со лошите услови за живот во нив во 2014 година, за кој извести само еден домашен медиум („Порталб“).
