Ако реализираните странски инвестиции во земјава ги гледаме квантитивно, од тоа што сме очекувале и во однос на тоа што е остварено, тогаш не е големо разочарувањето. Но, квантитавните индикатори, како што се бројот на вработувања или реализирани инвестиции, не зборуваат многу. Важен е квалитетот на инвестициите, новата вредност што ја создаваат, какво е нивното секундарно и терцијално влијание во синџирот на економијата.
Ова денеска го истакна универзитетскиот професор Абдулменаф Беџети, на дебатата за странските инвестиции во Македонија во организација на Балканската истражувачка репортерска мрежа (БИРН), која се одржа во хотелот „Холидеј ин“.
– Дали странските компании ќе бидат одржливи кога ќе престанат субвенциите и ќе останат во државата е големо прашање. Странските директни инвестиции не носат пораст, а не, пак, развој. Странските компании во исто време извезуваат многу, но и увезуваат. Дивидендата од компаниите ја изнесуваат надвор. Но, не се виновни за неостварување на планираните инвестиции бидејќи состојбата во економијата е таква. Ниските плати се резултат на состојбата на пазарот на трудот, а воедно и нема институции што ќе ги натерат да ги спроведуваат договорите – додава Беџети.
Според професорот Марјан Петрески, дискрепанцата помеѓу реализираното и најавеното (не проектираното), е голема.
– Со најавувањето на инвестициите, Владата сакаше да внесе оптимизам во гласачкото тело. Инвестициите служеа за пропагандни цели. Се најавуваше повеќе од тоа што се знаеше дека ќе се реализира – додаде Петрески.
Тој верува дека на долг рок, инвестициите ќе ги надминат трошоците, но смета дека потребна е поголема транспарентност за субвенциите што ги дава државата.
Новинарскиот тим на БИРН Македонија изработи база на податоци „Странски инвестиции под лупа“, која покажува дека странските инвеститори инвестирале седумпати помалку од најавеното и отвориле трипати помалку работни места отколку што ветиле.
